Türk Hukukunda, Avrupa Birliği Hukukunda ve Amerikan Hukukunda Finansal Grupların - Finansal Holding (2012)

GIRIŞ

I. KONUNUN SUNUMU VE ÇALIŞMANIN AMACI 1
II. ÇALIŞMANIN KAPSAMI VE PLANI 15

BIRINCI BÖLÜM
GENEL OLARAK FINANSAL GRUPLAR

I. FINANSAL GRUPLAŞMANIN NEDENLERI 17
A. Finansal Küreselleşme 17
B. Finansal Serbestleşme 24
C. Teknolojik Gelişmeler 26
D. Finansal Hizmetler Sektöründe Faaliyet Gösteren Şirketlerin Rekabet Stratejileri 28
II. FINANSAL GRUPLAŞMANIN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI 29
A. Finansal Gruplaşmanın Avantajları 29
1. Ölçek ve Kapsam Ekonomilerinden Yararlanma 29
2. Ürün ve Hizmet Çeşitlendirmesi Ile Sağlanan Maliyet Avantajları ve Zarar Riskinin Minimize Edilebilme Olanağı 30
3. Merkezileştirilmiş Bilgi Ağı ve Hızlı Işlem Süreci Kapsamında Sağlanan Maliyet Avantajları 31
B. FINANSAL GRUPLAŞMANIN DEZAVANTAJLARI 31
1. Menfaat Çatışması Riski 31
2. Yoğunlaşma ve Finansal Grubun Bütünleşik Yapısı Nedeniyle Sektörlerarası Rekabetin Azalması 32
3. Düzenleme, Izleme ve Denetim Sorunları 33
III. FINANSAL GRUPLARIN YASAL MEVZUATTA DÜZENLENME NEDENLERI 38
A. Grup Içi Işlemler ve Risk Yoğunlaşması 38
B. Grup Şirketlerinden Birinde Yaşanan Finansal Zorluğun, Grup Bünyesinde Bulunan Diğer Şirketlere de Yayılması Riski (Bulaşma Riski) 41
C. Grup Içinde Aynı Sermayenin Iki Kez veya Daha Fazla Kullanılması Riski 42
D. Finansal Grupların, Finansal Düzenlemeye ve Denetime Tabi Olmamak Amacıyla Yaptıkları Düzenleme ve Denetim Arbitrajı Uygulamaları 43
E. Grubun Hukuki ve Yönetim Yapısının Şeffaflığına Ilişkin Sorunlar 43
F. Finansal Hizmetler Sektörlerini Düzenleyen ve Denetleyen Kuruluşlar Arasındaki Yetersiz Işbirliği Uygulamaları ve Koordinasyon Sorunu 45
IV. FINANSAL GRUPLAŞMA MODELLERI VE BANKA SIGORTACILIĞI 52
A. Genel Olarak 52
B. Saf Finansal Grup Modeli 53
C. Evrensel Bankacılık Modeli 53
D. Banka Ana Ortaklığı-Banka Olmayan Bağlı Ortaklıklar Modeli 54
E. Finansal Holding Şirketi Modeli 55
F. Banka Sigortacılığı 55

IKINCI BÖLÜM
FINANSAL GRUPLARIN DÜZENLENMESI

I. AVRUPA BIRLIĞI HUKUKUNDA FINANSAL GRUPLARIN DÜZENLENMESI 59
A. Avrupa Birliği Hukuku Hakkında Genel Bilgilendirme 59
1. Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları 59
2. Avrupa Birliği Hukukunda Hukukun Genel Ilkelerinin Uygulanması 60
3. Avrupa Birliği’ nin Taraf Olduğu Uluslararası Anlaşmalar 62
4. Avrupa Birliği Hukukunun Temel Prensipleri 63
5. Avrupa Birliği Ile Üye Devletler Arasında Yetkilerin Kullanımında Temel Ilkeler 71
6. Türkiye –Avrupa Birliği Ortaklık Hukuku 72
B. Avrupa Birliği Bünyesinde Finansal Bütünleşmenin Aşamaları 73
1. Genel Olarak 73
2. Avrupa Topluluğu Anlaşması 74
3. Beyaz Belge 74
4. Avrupa Tek Senedi 74
5. Maastricht Anlaşması 74
6. Finansal Hizmetler Eylem Planı ve Euro’ ya Geçiş 75
7. Lizbon Stratejisi 75
8. Lamfalussy Raporu 75
9. Finansal Gruplar Direktifi’ nin Kabulü 76
10. Larosière Grup Raporu 77
C. 2002/87/EC Sayılı Finansal Gruplar Direktifi’ nde Finansal Grupların Düzenlenmesi 78
1. Finansal Gruplar Direktifi’ nin Kabul Edilme Sebepleri 78
2. Finansal Gruplar Direktifi’ nin Kapsamı 81
3. Finansal Gruplar Direktifi’ nin Içeriği 86
4. Finansal Grup Kavramının Tanımı ve Kapsamı 87
5. Finansal Holding Şirketi, Karma Faaliyetli Holding Şirketi ve Karma Finansal Holding Şirketi Tanımları 94
III. AMERIKAN HUKUKUNDA FINANSAL HOLDING ŞIRKETLERININ DÜZENLENMESI 95
A. Amerikan Finans Sektörü Hakkında Genel Bilgilendirme 95
B. Gramm-Leach-Bliley Finansal Hizmetler Modernizasyon Kanunu 106
1. Kanun Öncesi Durum 106
2. Kanunun Kapsamı 110
3. Finansal Holding Şirketinin Tanımı ve Kapsamı 112
a. Banka Holding Şirketinin Finansal Holding Şirketine Dönüşmesi Süreci 112
(1) Sermaye Yapısı 114
(2) Yönetim Yapısı 116
(3) Toplum Yeniden Yatırım Kanunu Kapsamında Yapılan Inceleme Sonucunda Yeterli Dereceyi Sağlama 117
b. Sınırlı Finansal Holding Şirketi Statüsü 118
4. Finansal Holding Şirketinin Finansal Faaliyetleri ve Sınırlamalar 119
III. TÜRK HUKUKUNDA FINANSAL HOLDING ŞIRKETLERININ DÜZENLENMESI 125
A. Türk Finans Sektörü Hakkında Genel Bilgilendirme 125
B. Bankacılık Kanunu’ nda ve Finansal Holding Şirketleri Hakkında Yönetmelik’ te Finansal Holding Şirketlerinin Düzenlenmesi 133
1. Finansal Holding Şirketinin Tanımı ve Kapsamı 133
2. Finansal Holding Şirketlerinin Kurumsal Yapısı 139
C. Sigortacılık Mevzuatında Finansal Holding Şirketinin Düzenlenmesi 148
D. Sermaye Piyasası Kanunu ile Merkez Bankası Kanunu’ nda Durum 149

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
FINANSAL GRUPLARIN DENETIMI

I. AVRUPA BIRLIĞI HUKUKUNDA FINANSAL GRUPLARIN DENETIMI 152
A. Ek Denetimin Kapsamı 152
B. Sermaye Yeterliliği 153
1. Teknik Ilkeler 155
2. Teknik Hesaplama Yöntemleri 156
a. Hesap Konsolidasyonu Yöntemi 156
b. Çıkarma ve Toplama Yöntemi 157
C. Risk Yoğunlaşması ve Grup Içi Işlemler 157
1. Risk Yoğunlaşması 157
2. Grup Içi Işlemler 158
3. Risk Yoğunlaşmasına ve Grup Içi Işlemlere Yönelik Hükümlerin Teknik Uygulaması 159
D. Iç Kontrol Mekanizmaları ve Risk Yönetim Süreçleri 160
E. Ek Denetimi Kolaylaştırıcı Önlemler ve Ortak Komite’ nin Yetkileri 161
F. Ana Ortaklığı Avrupa Birliği Üyesi Olmayan Devlette Bulunan Finansal Grupların Denetimi 168
II. AMERIKAN HUKUKUNDA FINANSAL HOLDING ŞIRKETLERININ DENETIMI 169
A. Amerikan Merkez Bankası’ nın Şemsiye Denetçi Sıfatıyla Denetim Yetkisi, Fonksiyonel Düzenleyici Otoriteler Ile Yetki Paylaşımı ve Finansal Holding Şirketlerinin Denetimi 169
1. Denetçilerin Rolü 169
2. Finansal Holding Şirketinin Denetim Amaçları 171
3. Uygulamada Finansal Holding Şirketinin Denetimi 172
4. Sermaye Yeterliliği 175
5. Grup Içi Işlemler ve Yoğunlaşmalar 177
6. Yaptırım Yetkileri 178
7. Doğru Uygulamalar ve Kamuyu Aydınlatma 179
B. Finansal Holding Şirketi Gerekliliklerinin Devam Ettirilememesi Halinde Durum 180
1. Sermaye Yapısı ve Yönetim Gerekliliklerinin Devam Ettirilememesi 180
2. Toplum Yeniden Yatırım Kanunu Kapsamında Derecelendirme Gerekliliğinin Devam Ettirilememesi 182
3. Finansal Holding Şirketi Olarak Faaliyet Gösteren Yabancı Bankalar Için Durum 183
III. TÜRK HUKUKUNDA FINANSAL HOLDING ŞIRKETLERININ DENETIMI 185
A. Birleşme/Devralma/Yoğunlaşma ve Finansal Grubun Bütünleşik Yapısı Nedeniyle Sektörlerarası Rekabetin Azalması Bakımından Türk Hukukunda Durum 185
B. Rekabet Hukuku Uygulamaları Bakımından Türk Hukukunda Banka Sigortacılığının Durumu 191
C. Türk Ticaret Kanunu’ nun Şirketler Topluluğu Hükümleri Kapsamında Grup Içi Işlemler ve Grup Içi Işlemlerin Örtülü Kazanç Dağıtımı Bakımından Değerlendirilmesi 194
D. Bankacılık Kanunu ve Finansal Holding Şirketleri Hakkında Yönetmelik Kapsamında Finansal Holding Şirketlerinin Denetimi 200
1. Finansal Holding Şirketlerine Ilişkin Sınırlamalar 201
2. Denetim, Denetim Bilgilerinin Paylaşılması ve Alınacak Önlemler 203
E. Sigortacılık Mevzuatında Finansal Holding Şirketlerinin Denetimi 208