Kafa Tutan Günler; Yeraltı/yerüstü ' 78 Güncesi (ISBN: 9789753340465)
Bu kitap Esat Korkmaz;ın, 1960-1980 arasını irdelediği ;günce; çalışması ;KAFA TUTAN GÜNLER; serisinin üçüncü cildidir.
Daha önce yayınlanan birinci ve ikinci ciltler ;68 Kuşağı;nın;Yerüstü ve Yeraltı; kavgasını anlatıyordu. Bu günce ise ;78 Kuşağı;nın ;çileli-gerçekçi; kavgasını gün yüzüne çıkarıyor.
Yazarın diline uyalım ve kitabın girişinde, köktenci devrimci bir direniş kültürü yaratan ;68 Kuşağı ile ;78 Kuşağı;nın karşılaştırılmasının yapıldığı bölümden bir yorum aktaralım:
1968 Hareketi, yeni bir ;rüzgâr;dı; esti ;alev; aldı; ;fırtına;ya dönüştü, ;yangın; oldu; hem egemen sınıfları ;yaktı;, hem de ;vadesi; geldi kendini. ;78 Hareketi, ;yangının; kendisiydi; ;alev; almaya gereksinimi yoktu zaten kendisi ;alev;di: Ancak 12 Eylül 1980;de daha ;vadesi; gelmeden, ;üflenince; sönüverdi.
1968 Hareketi, devrimi, ulaşılması ;olanaksız; yerden ;ayağa indirdi;: Herkes ;ayağını denk almalı;ydı; işte devrim geliyordu. Geriye bakıldığında yüzyıllar içine uzanıyor gözüküyordu; ileriye bakıldığında ise birkaç ay, birkaç yıl içinde gerçekleştirilecek devrim vardı: Çok değil, yakın gelecekte devlet olmayacak, mülkiyet ve para ortadan kalkacaktı. ;68;li, bilincinin ;karşılığını; yaşamın kendisinde bulamayınca ;lanet olsun;, halk onları anlamıyordu. Seçeneksiz tasarımlarını ;inanç; durumuna dönüştürdü: Ne var ki diyalektiğin yasaları inançtan ;bağımsız; çalıştığından ;68;liyi ;açığa; düşürdü. O zaman ;düşünü; gerçekleştirebilmek için ;68;li; ;geleneksel; aydınların ;yukarıdan aşağıya; davranma, düşmanı içten ele geçirme ve bu yolla ;ulus-devleti; kurtarma, bunun ideolojisi olan ;Kemalizmi; kutsama ;akrabalığına; soyundu. 1970;lere taşınıldığında, ;78 Hareketi, gerçeğin ne olup olmadığını anladı: Öncü savaşçının kavgasıyla ;suni denge; bozulmuştu ama amaçlandığı gibi oligarşinin ;her haltını; gören kitleler harekete geçmemişti; tam tersine ;ulus-devlet; ;sinirle; öne fırlayıp ;78 devrimcisinin ;anasını ağlattı;.
;Düşündürücü; olan, bunca çetin bir kavga içinde ;yoğurulan; ;78 Kuşağı;nın ;düdük sesi;yle birlikte ;sus pus; olması ve ;dövüşmeden; ölmesi idi.
Peki neden?
;68;li birkaç saat içinde ;sen, ben, bizim oğlan;dan oluşan örgütü kuruveriyordu; ;güle oynaya; kurduğu örgütle ;ıslık çalarak; sınıf kavgasını ;gütmeye; yöneldiğinde, ;Eyvah yanlış iş yaptık; şöyle şöyle çalıştıktan sonra kuracaktık örgütü; demedi: Ok yaydan çıkmıştı bir kere. ;Usulcacıktan; girdiği bu kavgada canlarını verdi.
;78;li o yanlışı anlamış gözüktü; inadına çalıştı; ;bir şeyler eksik kalmasın; dedi. Doğal olarak örgüt konusunda aşırı temkinliydi; örgüt kurmanın koşullarını yaratmak zordu. O denli ;dersine; kaptırmıştı ki kendini ;çalan düdüğü; bile güçlükle duydu: Herkes ;evine; gidecekti. Umarsız ;başını önüne eğdi;; evine gitti ya da gidemedi. ;68;li ;kahramanlığa; yüzlerce can bedel olarak yeterken, ;78;li ;suskunluğa; binlerce can bedel olarak verildi. Biri ;efsane oldu;, diğeri ;suskunluğuna; karşın hem yaşamı hem de dili ;efsaneden; arındırdı; tarihe ancak düşünerek bakabilenlerin bulabileceği bir ;izdüşüm; bıraktı. Dışarıdan bakıldığında 50;ye yakın ;fraksiyon; vardı ve hemen hemen hepsi illegaldi ama yaşamın kendisinde özellikle birbirlerine karşı yürüttükleri ;kavga; nedeniyle k ;deşifre; oluyorlardı. Bol ;fraksiyon;, bol popülizm demekti: Geri dönüşümlü yerel değerlerin ;kılığına bürünerek; kahramanlık odakları oluşturmak; uluslararası düzeyde ;mürit; olarak ;kapaklanacakları; bir ;yapı; aramak ya da ;mürit; olana karşı durumunu belirlemek her ;çevre;nin varlık nedeniydi. Bu kadar ;çevre;nin içinde gezindiği halka gelince; onların bakışı pratik yarara dayanıyordu: Iyi geçin, gerisine boş ver. Faşistlerden kurtulmuşlardı ya bu yeterdi onlara. Illegal yayınlar, legal ya da yarı-legal dağıtılıyor; bir yandan legaliteye küfredilirken, diğer yandan legalitenin ;büyüsüne binilip; oradan oraya koşuluyordu. ;Düdük sesi;yle birlikte ;legal oyun; yasaklanınca, legalite illegaliteye ;sığmadı;: O şanlı ;sol çevreler; göz açıp kapayıncaya kadar ;eriyip; gitti.
1968 Kuşağı ;ilkti;; doğal olarak ondan çok söz edilecekti. O ;rüya; idi; gerçekleşmeyen, ya da gerçekleştirilemeyen her özlem o ;rüya;yı zenginleştirdi; ;rüya; ile birlikte ;anımsanan; ;68;liyi ;besleyip büyütttü;. ;68 devrimciliğinin ;albenisi;ne kapılındı ve ;al kanlar içinde; devrimcilik yapan ;78 Kuşağı;na ;haksızlık; yapıldı. Rüyalar, ;yıldız; yetiştirirdi; ;68;li ;yıldız;a tapıldı; ;78;linin ;nefer; devrimcisi ;küçümsendi;. Ölçüt gerçeklik olacaksa 1978 Kuşağı, daha gerçekti; tıpkı sen, ben gibi bir insandı; ;68 Kuşağı, ;insanüstü; idi, senden, benden ;farklı;ydı. Doğal olarak ;68 Kuşağı;ndan daha dayanıklıydı; O;nun tanık olmadığı denli zorlu anti-faşist mücadeleler içinde ;pişti;; faşist katliamlara direndi, devletin baskı ve işkencelerine göğüs gerdi. Ve açık söylemek gerekirse çoğundan da yüzakıyla çıktı. ;68;li devrimci yaşamıyla da ölümüyle de ;efsane; oldu göğe ;uçtu;; hep başımızın üstünde ;dolaştı;. Yaşamdan kopmak ;78 devrimcisinin altından kalkamayacağı bir ;uzmanlık;tı; yaşamın içinde kaldı ve tarihe bir ;iz; düştü. ;Efsane;yle ;rüya;yla ;iz;i buluşturmak ve gelecek kuşaklara taşımak üzere bir ;işaret fişeği;ne bağlayıp ;ateşlemek; günümüz devrimcilerinedüşüyor. ;
Daha önce yayınlanan birinci ve ikinci ciltler ;68 Kuşağı;nın;Yerüstü ve Yeraltı; kavgasını anlatıyordu. Bu günce ise ;78 Kuşağı;nın ;çileli-gerçekçi; kavgasını gün yüzüne çıkarıyor.
Yazarın diline uyalım ve kitabın girişinde, köktenci devrimci bir direniş kültürü yaratan ;68 Kuşağı ile ;78 Kuşağı;nın karşılaştırılmasının yapıldığı bölümden bir yorum aktaralım:
1968 Hareketi, yeni bir ;rüzgâr;dı; esti ;alev; aldı; ;fırtına;ya dönüştü, ;yangın; oldu; hem egemen sınıfları ;yaktı;, hem de ;vadesi; geldi kendini. ;78 Hareketi, ;yangının; kendisiydi; ;alev; almaya gereksinimi yoktu zaten kendisi ;alev;di: Ancak 12 Eylül 1980;de daha ;vadesi; gelmeden, ;üflenince; sönüverdi.
1968 Hareketi, devrimi, ulaşılması ;olanaksız; yerden ;ayağa indirdi;: Herkes ;ayağını denk almalı;ydı; işte devrim geliyordu. Geriye bakıldığında yüzyıllar içine uzanıyor gözüküyordu; ileriye bakıldığında ise birkaç ay, birkaç yıl içinde gerçekleştirilecek devrim vardı: Çok değil, yakın gelecekte devlet olmayacak, mülkiyet ve para ortadan kalkacaktı. ;68;li, bilincinin ;karşılığını; yaşamın kendisinde bulamayınca ;lanet olsun;, halk onları anlamıyordu. Seçeneksiz tasarımlarını ;inanç; durumuna dönüştürdü: Ne var ki diyalektiğin yasaları inançtan ;bağımsız; çalıştığından ;68;liyi ;açığa; düşürdü. O zaman ;düşünü; gerçekleştirebilmek için ;68;li; ;geleneksel; aydınların ;yukarıdan aşağıya; davranma, düşmanı içten ele geçirme ve bu yolla ;ulus-devleti; kurtarma, bunun ideolojisi olan ;Kemalizmi; kutsama ;akrabalığına; soyundu. 1970;lere taşınıldığında, ;78 Hareketi, gerçeğin ne olup olmadığını anladı: Öncü savaşçının kavgasıyla ;suni denge; bozulmuştu ama amaçlandığı gibi oligarşinin ;her haltını; gören kitleler harekete geçmemişti; tam tersine ;ulus-devlet; ;sinirle; öne fırlayıp ;78 devrimcisinin ;anasını ağlattı;.
;Düşündürücü; olan, bunca çetin bir kavga içinde ;yoğurulan; ;78 Kuşağı;nın ;düdük sesi;yle birlikte ;sus pus; olması ve ;dövüşmeden; ölmesi idi.
Peki neden?
;68;li birkaç saat içinde ;sen, ben, bizim oğlan;dan oluşan örgütü kuruveriyordu; ;güle oynaya; kurduğu örgütle ;ıslık çalarak; sınıf kavgasını ;gütmeye; yöneldiğinde, ;Eyvah yanlış iş yaptık; şöyle şöyle çalıştıktan sonra kuracaktık örgütü; demedi: Ok yaydan çıkmıştı bir kere. ;Usulcacıktan; girdiği bu kavgada canlarını verdi.
;78;li o yanlışı anlamış gözüktü; inadına çalıştı; ;bir şeyler eksik kalmasın; dedi. Doğal olarak örgüt konusunda aşırı temkinliydi; örgüt kurmanın koşullarını yaratmak zordu. O denli ;dersine; kaptırmıştı ki kendini ;çalan düdüğü; bile güçlükle duydu: Herkes ;evine; gidecekti. Umarsız ;başını önüne eğdi;; evine gitti ya da gidemedi. ;68;li ;kahramanlığa; yüzlerce can bedel olarak yeterken, ;78;li ;suskunluğa; binlerce can bedel olarak verildi. Biri ;efsane oldu;, diğeri ;suskunluğuna; karşın hem yaşamı hem de dili ;efsaneden; arındırdı; tarihe ancak düşünerek bakabilenlerin bulabileceği bir ;izdüşüm; bıraktı. Dışarıdan bakıldığında 50;ye yakın ;fraksiyon; vardı ve hemen hemen hepsi illegaldi ama yaşamın kendisinde özellikle birbirlerine karşı yürüttükleri ;kavga; nedeniyle k ;deşifre; oluyorlardı. Bol ;fraksiyon;, bol popülizm demekti: Geri dönüşümlü yerel değerlerin ;kılığına bürünerek; kahramanlık odakları oluşturmak; uluslararası düzeyde ;mürit; olarak ;kapaklanacakları; bir ;yapı; aramak ya da ;mürit; olana karşı durumunu belirlemek her ;çevre;nin varlık nedeniydi. Bu kadar ;çevre;nin içinde gezindiği halka gelince; onların bakışı pratik yarara dayanıyordu: Iyi geçin, gerisine boş ver. Faşistlerden kurtulmuşlardı ya bu yeterdi onlara. Illegal yayınlar, legal ya da yarı-legal dağıtılıyor; bir yandan legaliteye küfredilirken, diğer yandan legalitenin ;büyüsüne binilip; oradan oraya koşuluyordu. ;Düdük sesi;yle birlikte ;legal oyun; yasaklanınca, legalite illegaliteye ;sığmadı;: O şanlı ;sol çevreler; göz açıp kapayıncaya kadar ;eriyip; gitti.
1968 Kuşağı ;ilkti;; doğal olarak ondan çok söz edilecekti. O ;rüya; idi; gerçekleşmeyen, ya da gerçekleştirilemeyen her özlem o ;rüya;yı zenginleştirdi; ;rüya; ile birlikte ;anımsanan; ;68;liyi ;besleyip büyütttü;. ;68 devrimciliğinin ;albenisi;ne kapılındı ve ;al kanlar içinde; devrimcilik yapan ;78 Kuşağı;na ;haksızlık; yapıldı. Rüyalar, ;yıldız; yetiştirirdi; ;68;li ;yıldız;a tapıldı; ;78;linin ;nefer; devrimcisi ;küçümsendi;. Ölçüt gerçeklik olacaksa 1978 Kuşağı, daha gerçekti; tıpkı sen, ben gibi bir insandı; ;68 Kuşağı, ;insanüstü; idi, senden, benden ;farklı;ydı. Doğal olarak ;68 Kuşağı;ndan daha dayanıklıydı; O;nun tanık olmadığı denli zorlu anti-faşist mücadeleler içinde ;pişti;; faşist katliamlara direndi, devletin baskı ve işkencelerine göğüs gerdi. Ve açık söylemek gerekirse çoğundan da yüzakıyla çıktı. ;68;li devrimci yaşamıyla da ölümüyle de ;efsane; oldu göğe ;uçtu;; hep başımızın üstünde ;dolaştı;. Yaşamdan kopmak ;78 devrimcisinin altından kalkamayacağı bir ;uzmanlık;tı; yaşamın içinde kaldı ve tarihe bir ;iz; düştü. ;Efsane;yle ;rüya;yla ;iz;i buluşturmak ve gelecek kuşaklara taşımak üzere bir ;işaret fişeği;ne bağlayıp ;ateşlemek; günümüz devrimcilerinedüşüyor. ;
